Οι ευφυείς ελέφαντες

Πρόσφατη μελέτη στην Ταϊλάνδη επιβεβαιώνει την εντυπωσιακή ευφυΐα των ελεφάντων και βοηθά στην κατανόηση της συμπεριφοράς τους. Οι ελέφαντες κατανοούν από τη φύση τους πότε πρέπει να βοηθήσει ο ένας τον άλλο, αναπτύσσοντας συνεργασία υψηλού επιπέδου, η οποία, μέχρι πρόσφατα, είχε παρατηρηθεί μόνο στους στενούς συγγενείς του ανθρώπου, τους πιθήκους.

Η Ταϊλάνδη και (με κίτρινο) οι υπόλοιπες χώρες της ΝΑ Ασίας

Από παλιά γνωρίζουμε πως οι ελέφαντες έχουν πολυσύνθετη κοινωνική ζωή και ανεπτυγμένο εγκέφαλο, αντίστοιχο με εκείνον του δελφινιού και του χιμπαντζή. Μία αγέλη ελεφάντων θα βοηθήσει ένα μέλος της που έχει πέσει στο έδαφος να σηκωθεί ή θα σχηματίσει κύκλο γύρω από τα μικρά για να τα προστατέψει.

Οι μελέτες που έχουν γίνει, όμως, πάνω στην ευφυΐα τους είναι πραγματικά ελάχιστες, αφού το τεράστιο μέγεθος του θηλαστικού αποθαρρύνει συνήθως τους ερευνητές. Παρ’ όλα αυτά, μία ομάδα επιστημόνων κατάφερε πρόσφατα να προσαρμόσει ένα πείραμα που γίνεται συχνά σε πιθήκους, για να εξετάσει το πώς αντιλαμβάνονται οι ελέφαντες τη συνεργασία, κι εκείνοι τα πήγαν περίφημα.

Οι επιστήμονες στο συγκεκριμένο πείραμα εργάστηκαν με 12 ασιατικούς ελέφαντες στο Κέντρο Προστασίας Ελεφάντων της Ταϊλάνδης, στη Λαμπάνγκ. Σκοπός ήταν να συντονίσουν την προσπάθεια των ζώων έτσι ώστε το καθένα να καταφέρει να φτάσει έναν κουβά με καλαμπόκι που βρισκόταν πίσω από ένα δίχτυ που λειτουργούσε σαν εμπόδιο. Όταν δύο ελέφαντες τραβούσαν τις δύο άκρες ενός σχοινιού ταυτόχρονα, η πλατφόρμα με το καλαμπόκι ερχόταν σε ένα σημείο όπου οι ελέφαντες μπορούσαν να το φτάσουν. Εάν όμως, το τραβούσαν απότομα και ετεροχρονισμένα ή ο ένας δεν τραβούσε καθόλου, το σκοινί έφευγε από την πλατφόρμα και οι ελέφαντες δεν επιβραβεύονταν.

Το πείραμα που έγινε στην Ταϊλάνδη απαιτούσε από τους ελέφαντες να τραβούν τις δύο άκρες ενός σχοινιού συγχρονισμένα για να φτάσουν μια πλατφόρμα με καλαμπόκι. Και τα κατάφεραν υπέροχα.

Τα παχύδερμα αρχικά έμαθαν πώς να τραβούν μόνο την πλατφόρμα. Έπειτα τους δόθηκε η ευκαιρία να την τραβήξουν με ένα σκοινί δεμένο επάνω της, σε συνεργασία με έναν άλλο ελέφαντα. Τα ζώα προσαρμόστηκαν γρήγορα και έμαθαν να συντονίζουν τις προσπάθειές τους.

«Βρήκαμε πως οι ελέφαντες περίμεναν κρατώντας το σκοινί έως και 45 δευτερόλεπτα. Όταν ο ένας δεν είχε πρόσβαση σε αυτό, ο δεύτερος απομακρυνόταν καταλαβαίνοντας πως είναι ανώφελο να προσπαθήσει μόνος του», εξηγεί ο Τζόσουα Πλότνικ, ο ερευνητής από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στην Αγγλία, επικεφαλής του πειράματος.

«Στη φύση, οι ελέφαντες αλληλοβοηθούνται, δείχνοντας κατανόηση και συμπόνια ο ένας για τον άλλο», λέει ο Πλότνικ. «Είναι πολύ κοινωνικά ζώα, και η συμπεριφορά που επέδειξαν στο πείραμα συμβαδίζει με αυτά που γνωρίζουμε για τη φυσική τους ζωή».

Φιλοζωικοί οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στην Ταϊλάνδη προσπαθούν επίμονα να στρέψουν την προσοχή στους ελέφαντες, ένα είδος ο πληθυσμός του οποίου συρρικνώνεται κάθε χρόνο. Ο Πλότνικ επισημαίνει πως είναι πιθανό να υπάρχουν λιγότεροι από 2.500 στις ζούγκλες της Ταϊλάνδης. «Ως φιλόζωοι θέλουμε να κάνουμε τον κόσμο και τις αρμόδιες αρχές να συνειδητοποιήσουν αυτή την πραγματικότητα, και να πράξουν αναλόγως», συνεχίζει.

Σε όλη τη Νοτιοανατολική Ασία υπάρχουν προβλήματα στη συμβίωση ελέφαντα-ανθρώπου, εξαιτίας της συρρίκνωσης του φυσικού περιβάλλοντος του μεγάλου θηλαστικού. Ως αποτέλεσμα, οι ελέφαντες ρημάζουν καλλιέργειες σε αναζήτηση τροφής, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στους ντόπιους γεωργούς.

Ο Πλότνικ σημειώνει ότι «χρειάζεται να δοθεί περισσότερη σημασία στην κατανόηση της συμπεριφοράς του τεράστιου αυτού ζώου, έτσι ώστε να υπάρξει μια πιο ουσιαστική προσέγγιση στο ζήτημα της προστασίας τους, μία προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και του ελέφαντα και του ανθρώπου».

ΠΗΓΗ: εφημερίδα Ελευθεροτυπία (03.04.2011) - ΧΑΡΤΗΣ: webhostingecommerce.co.uk